Suriye’nin güneyindeki Süveyda kentinde, Dürzi topluluğuna mensup kişilerin bir çatıda İsrail bayrağı dalgalandırdığı görülen görüntüler, Çarşamba öğleden sonra sosyal medyada paylaşıldı.
Bu görüntüler, İsrail’in kamu yayıncısı KAN News başta olmak üzere, İsrail medyasında da yeniden dolaşıma girdi. Bu sırada, başka görüntülerde de Süveyda’daki Dürzi yerel halkının Suriye hükümetine ait bayrağı kaldırdığı görüldü.
Çarşamba günü İsrail, Şam’a güçlü hava saldırıları düzenleyerek savunma bakanlığının bir bölümünü havaya uçurdu ve cumhurbaşkanlığı sarayının yakınlarını vurdu. Saldırılarının amacının, Suriye’deki Dürzi azınlığı koruma çabası olduğunu iddia etti.
- DÜRZİLER KİMDİR?11’inci yüzyılda, Şii mezhebi kollarından olan İsmaillilik içinde oluşan Dürzilik, adını Orta Asyalı din insanı Muhammed bin İsmail el-Derezi’den alıyor. Sayıları yaklaşık 1 milyon olan Dürziler ağırlıklı olarak Suriye, Ürdün, İsrail, Lübnan ve İsrail işgali altındaki Golan Tepeleri’nde yaşıyor.
Ayrıca ağırlıklı olarak Dürzi nüfusun yaşadığı Süveyda vilayetinde mezhep çatışmaları dördüncü gününde de devam etti.
300’DEN FAZLA ÖLÜ VAR
İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu, İsrail güçlerinin ‘Dürzi kardeşlerimizi kurtarmak ve rejimin çetelerini ortadan kaldırmak için çalıştığını” öne sürdü. Suriye Dışişleri Bakanlığı ise İsrail’i ‘haince bir saldırı’ gerçekleştirmekle suçladı. Saldırılarda sivil ve asker 300’den fazla kişinin hayatını kaybetti bildiriliyor.
İSRAİL PAZARTESİ’DEN BERİ HEDEF ALDI
Suriye’nin devlet haber ajansı SANA’ya göre, Suriye ordusu Süveyda’dan çekilmeye başladı.
Ajans, ordunun yasa dışı grupları ‘takip operasyonunu tamamlamasının’ ardından, Suriye hükümeti ile Süveyda’daki dini liderler arasında varılan bir anlaşma kapsamında kentten ayrıldığını bildirdi.
İsrail ordusu, Aralık ayında Esad’ın devrilmesinden bu yana ilk kez Süveyda’ya konuşlanan Suriye güvenlik güçlerini ve onların silahlarını Pazartesi gününden itibaren hedef almaya başladı.
TRUMP YORUM YAPMAYI REDDETTİ
ABD Başkanı Donald Trump, İsrail’in saldırıları ve savaşla sarsılmış ülkedeki istikrarsızlık hakkında yorum yapmayı reddetti ve gazetecileri Dışişleri Bakanı Marco Rubio’ya yönlendirdi.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ise, ülkenin güneyinde süren şiddet nedeniyle ‘çok endişeli’ olduğunu ancak olayların saatler içinde sona ereceğine inandığını belirtti ve daha sonra da anlaşma açıklaması geldi: “Bu rahatsız edici ve dehşet verici durumu bu gece sona erdirecek somut adımlar üzerinde anlaşmaya vardık.” İsrail cephesinden ise henüz ateşkes girişimine dair bir açıklama gelmedi.
ATEŞKES NELER İÇERİYOR?
Al Arabiya’ya konuşan Suriye’nin üç ana Dürzi ruhani liderinden biri olan Şeyh Yusuf Cerbu, yabancı koruma çağrılarına karşı olduğunu belirterek, “Suriye devletinden umudumuzu kesmeyeceğiz” dedi.
Lübnan’daki Dürzi topluluğunun ruhani lideri Şeyh Akl Sami Ebu el-Mona da Al Arabiya’ya verdiği başka bir röportajda, Şam ile Süveyda arasında varılan anlaşmayı “olumlu” olarak nitelendirdi ve silahların hem Suriye’de hem de Lübnan’da sadece devletin elinde olması gerektiğini vurguladı.
Devlet televizyonunda yayımlanan bir videoda Cerbu, anlaşmanın 10 maddesini okudu. Bu maddeler arasında “Süveyda vilayetinin tamamen Suriye devletine entegre edilmesi” de yer alıyor.
Bugüne kadar Dürzi bölgeleri, azınlık topluluğuna mensup savaşçılar tarafından kontrol ediliyordu. Muhalif güçlerin 14 yıl süren iç savaşın ardından Aralık ayında uzun süredir iktidarda olan Beşar Esad’ı devirmesinden sonra bazı Dürzi savaşçılar, yeni güvenlik güçlerine entegre olmaya hazır olduklarını belirtmişti.
Ateşkes metninde, sivillere ya da mülklerine zarar verilmeyeceği belirtiliyor. Aynı zamanda “tutukluların serbest bırakılması” ve kayıpların akıbetinin araştırılması da öngörülüyor.
ŞARA: SAVAŞ KORKUSU TAŞIYANLARDAN DEĞİLİZ
Suriye geçici Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, Perşembe günü televizyondan yaptığı açıklamada, “Dürzi halkına karşı suç işleyenlerin hesap vereceği” sözünü verdi ve “Sizi dış bir tarafın ellerine sürüklemeye yönelik her girişimi reddediyoruz”dedi, ayrıca Dürzilerin korunmasının “öncelikleri” olduğunu söyleyerek ekledi.
“Biz savaş korkusu taşıyanlardan değiliz. Ömrümüzü zorluklara göğüs gererek ve halkımızı savunarak geçirdik. Ancak Suriye halkının çıkarlarını kaosun ve yıkımın önüne koyduk” diye ekledi.
‘İSRAİL VE TRUMP FARKLI YOLLARDA’
Middle East Eye, “İsrail, Trump’ın Suriye vizyonunu yırtıp atmak istiyor” başlığıyla yayınladığı analizde “İsrail ve ABD, Suriye konusunda görünüşe göre farklı yollarda ilerliyor” yorumunu yaparken ekledi:
Bu saldırılar, Başkan Ahmed Şara hükümetine karşı İsrail’in önemli bir tırmanışı anlamına geliyor. Üstelik bu saldırılar, Şaraa’nın ABD ile ilişkilerinin ısınmasına ve İsrail’le artan güvenlik temaslarına rağmen gerçekleşti” dedi.
Uluslararası Kriz Grubu kıdemli danışmanlarından Dareen Khalifa, Middle East Eye’a yaptığı açıklamada, ‘İsrail ve ABD kesinlikle aynı noktada değil’ derken, “İsrail, saldırısının İsrail’deki yaklaşık 150 bin kişilik Dürzi topluluğunun müdahale çağrılarına yanıt olduğunu ileri sürdü.
DÜRZİ LİDERLERİN KONUMU NE?
İsrail’e yakınlığıyla bilinen önde gelen Suriyeli Dürzi şeyhi Hikmet Selman el-Hacri gerçekten de uluslararası destek çağrısında bulundu ve azınlığın ‘tam anlamıyla bir yok etme savaşıyla’ karşı karşıya olduğunu söyledi. Ancak diğer Suriyeli Dürzi liderler İsrail’in müdahalesini reddetti.
‘TÜM YOLLAR ŞAM’A ÇIKAR’
İsrail’in güney Suriye’deki Dürzi topluluğunu koruyan baskın güç olarak kendini öne çıkarma hamlesi, Trump yönetiminin vizyonuyla çelişiyor.
MEE, ABD’nin bu yılın başlarında İsrail’in kuzeydoğu Suriye’de daha fazla asker tutma taleplerini reddetti. Bu bölgede Kürt savaşçılar daha fazla özerklik talep ediyor.
Trump yönetimi, Suriye’deki askeri varlığını azaltmak ve Hristiyanlar, Müslümanlar, Dürziler ve Kürtlerden oluşan bu ülkenin, NATO üyesi Türkiye, zengin Katar ve Suudi Arabistan gibi ABD müttefiklerinin desteklediği tek bir merkezi güç etrafında birleşmesini istiyor.
‘NETANYAHU’NUN ZİHNİNDE SURİYE’Yİ ZAYIFLATMAK ÇOK ÖNEMLİ’
Eski İsrailli diplomat Alon Pinkas ise MEE’ye, ‘Netanyahu’nun zihninde, Suriye devletini zayıflatmak, herhangi bir normalleşmeden çok daha önemli’ dedi. ABD’nin Ankara büyükelçisi ve Suriye Özel Temsilcisi Thomas Barrack, geçen hafta yaptığı çok konuşulan açıklamada “Bizim açımızdan ne ayrı bir Alevi devleti ne de ayrı bir Dürzi devleti olacak. Suriye diye bir şey var.” demişti.